Mój ostatni artykuł pt. Workplace pensions kończył się niezbyt miłą konkluzją dla osób posiadających własny biznes. W ich przypadku nie mogą liczyć na emeryturę z miejsca pracy.
Nie oznacza to, że nie mogą nic zrobić. Na szczęście kolejnym rozwiązaniem, i to nie tylko dla osób self-employed, pozwalającym na zgromadzenie większych środków na emerytalne życie jest tzw. Personal Pension. Spróbujmy dowiedzieć się co to takiego
Personal Pension
Personal pension to nic innego jak prywatna emerytura czyli taka, którą sam sobie organizujesz. Aby z niej skorzystać musisz zrobić 3 rzeczy: znaleźć firmę, która będzie inwestować twoje pieniądze i wypłacać emeryturę (pension provider), podpisać z nimi umowę i pamiętać o wpłacaniu składek. Tak jak w przypadku workplace pension w większości przypadków możesz liczyć na ulgę podatkową (tzw. tax relief), która zostanie dopisane do każdej wpłaty, twój pension provider się o to postara. Aby upewnić się, że będzie w stanie to zrobić, sprawdź czy firma jest zarejestrowana w HMRC.
Twoje składki są inwestowane, by Twoje oszczędności w jak największym stopniu zostały pomnożone. W zależności od planu emerytalnego i Twoich preferencji możesz w większym lub mniejszym stopniu decydować o tym, gdzie pieniądze są lokowane.
Rodzaje personal pension
Istnieją 3 podstawowe rodzaje personal pension:
-Standard personal pensions, czyli model, w którym dokonujesz regularnych wpłat, a twoje pieniądze inwestowane są w rozmaite instrumenty w celu osiągniecia jak najwyższego dochodu. Możesz wybrać, w jakie fundusze, środki Twoje pieniądze mają być zainwestowane.
–Stakeholder pension – ten model działa właściwie jak standard personal pension.To,co je odróżnia, to podstawowe warunki,jakie musi spełnić taki fundusz. A są to:
- opłaty za zarządzanie nie mogą być większe niż 1.5 % wartości funduszu w pierwszych 10 latach i nie większe niż 1 % w latach późniejszych
- minimalna miesięczna składka to £ 20, ale oczywiście może to być więcej
- dowolność wpłat – to kiedy zaczniesz, kiedy przestaniesz wpłacać zależy od Ciebie, nie musisz dokonywać także regularnych wpłat i nikt Cię do tego nie może zmusić ani żądać opłat
- brak opłat za transfer składek do innej firmy emerytalnej (pension provider)
Jak widać, stakeholder pension pozwalają na naprawdę dużą elastyczność.
–SIPPs (self-invested personal pensions), czyli osobista emerytura osobiście inwestowana :)
W tym modelu można wpłacać dość znaczne sumy, pozwala też on na duża kontrolę dokonywanych inwestycji, bo właściwie wszystkie decyzje możesz podejmować sam. Możesz tez w tym celu zatrudnić doświadczonego managera (Tutaj znajdziesz listę certyfikowanych managerów SIPP). Ten plan emerytalny jest korzystny dla bardzo doświadczonych inwestorów – gdyż samodzielne inwestowanie to jednak spore ryzyko – lub osób posiadających znaczne fundusze. Minusem SIPPs sa większe opłaty niż w przypadku Standard Personal pension i Stakeholder pension.
W co można inwestować?
Firma zarządzająca Twoim funduszem może zaproponować Ci szeroki wybór opcji, jak możliwość inwestowania w fundusze gotówkowe, obligacje państwowe lub korporacyjne, nieruchomości – tzn. fundusze inwestujące w firmy działających na rynku nieruchomości ( choć SIPP pozwala na fizyczne posiadanie budynków lub ziemi), udziały, akcje prywatnych firm. Nie musisz wybierać tylko jednego rodzaju z w/w instrumentów, dozwolone są różnorodne, mieszane opcje inwestycyjne.
A co, jeśli nie znam się na inwestycjach?
Wtedy na pewno nie korzystaj z SIPPs :) No chyba, że zatrudnisz managera. Jeśli niepewnie czujesz się na giełdzie lub po prostu nie chcesz brać na siebie odpowiedzialności za dokonywane inwestycje, dopytaj o „default investment fund”, czyli możliwość inwestowania domyślnego, czyli Twoje pieniądze zostaną ulokowane w odpowiednich instrumentach za Ciebie, na podstawie z góry określonych opcji.
Gdzie mogę znaleźć firmę proponującą fundusze emerytalne? Jak wybrać najlepszą opcję?
Jednym z takim miejsc jest NEST. To właściwie plan emerytalny (pension scheme), który powstał z inicjatywy rządu angielskiego. Ma on ułatwić przedsiębiorcom wprowadzenie w życie automatic enrolement dla swoich pracowników i zorganizowanie im Workplace pension. Ale i sami pracodawcy czy osoby samozatrudniające się mogą z niego korzystać.
Plusem są:
- niskie opłaty (NEST posiada 2 rodzaje opłat:opłatę od każdej wpłaty w wysokości 1.8% oraz roczną opłatę na poziomie 0.3% z wartości funduszu)
- elastyczność wpłat i niski poziom minimalnej wpłaty. Najmniejsza składka to £ 10 , największa możliwa – £ 4700 w tym roku podatkowym. Możesz je uiszczać regularnie lub w większych kwotach co jakiś czas, a nawet jednorazowo – byle w ramach limitu.
Minusem jest to, że funduszy z NEST nie można przetransferować do innej planu ani przenieść do niego oszczędności emerytalnych z innej firmy.
Na szczęście nie trzeba się ograniczać do rządowej propozycji. Pension provider może być firma ubezpieczeniowa, bank, towarzystwo budowlane (building society). Wybór najlepszej opcji może być trudny ze względu na szeroką ofertę na rynku. Ale może pomogą Ci poniższe podpowiedzi:
- nie spiesz się z podjęciem decyzji, zbierz jak najwięcej informacji, żeby zapewnić sobie jak najszerszy wybór; wiele serwisów internetowych dokonuje porównań firm emerytalnych, po wpisaniu frazy, np. „compare pension provider” na pewno wyskoczy Ci kilka stron z analizami;
- porównaj proponowane oferty z różnych firm, pytaj o key facts document, czyli dokument ze streszczeniem wszystkich istotnych danymi dotyczącymi umowy i wybieranego planu emerytalnego. Pension provider ma obowiązek zapewnić Ci taki dokument, jeśli tego nie zrobi, masz prawo do formalnej skargi;
- upewnij się, że stać Cię na opłacanie składek; dopytaj o minimalną składkę, upewnij się, jaki schemat wpłat (regularne czy dowolne w ciągu roku ) zakłada omawiany plan emerytalny, szczególnie jeśli masz nieregularne lub niezbyt duże dochody;
- sprawdź wysokość i częstotliwość opłat, jakie będą Cię obowiązywać; mogą to być opłaty administracyjne, za transfer składek, za zarządzanie inwestycjami, kary za opóźnioną składkę lub wcześniejsze wypłacenie funduszy; opłaty te potrącane są z Twojego funduszu, tak więc niestety zmniejszają jego wartość;
- dopytaj jak Twoje pieniądze będą inwestowane i jakie opcje posiadasz, upewnij się, że odpowiada Ci poziom ryzyka inwestycji;
- udaj się po poradę do niezależnego doradcy finansowego (darmowe porady oferuje portal Money Advise Service, Pension Wise, , The Pension Advisory Service);
- nie podpisuj niczego, zanim nie będziesz całkowicie pewny, że każdy zapis w umowie Ci odpowiada; sprawdź, czy masz zagwarantowany czas na odstąpienie od umowy.
Czy można zmienić pension provider?
Tak. Jeśli znajdziesz kogoś, kto ma lepsze wyniki i pobiera mniejsze opłaty, to dlaczego nie. Sprawdź jednak w swojej umowie, kiedy jest to możliwe, czy istnieją jakieś kary i koszty związane z transferem środków.
Kiedy mogę mieć dostęp do tych pieniędzy?
Dzięki tegorocznej zmianie prawa, dostęp do prywatnej emerytury możesz mieć w wieku 55 lat, oczywiście na określonych zasadach.
Opcje wypłaty
Personal pension to defined contribution scheme pension. Jeśli i Twoja pracownicza emerytura (Workplace pension) została zorganizowana według tego typu, do niej także odnoszą się te opcje wypłaty.
Masz kilka możliwości dysponowania swoją prywatna emeryturą. W zależności od Twojego planu i spełnienia określonych warunków nie wszystkie mogą być dostępne. Dlatego zanim podpiszesz dokumenty, sprawdź na co pozwala Twoja umowa. Jakie możesz mieć opcje?
Zazwyczaj pension scheme pozwala na wypłatę 25 % środków z pension pot jako niepodatkowaną kwotę (tax-free lump sum). Potem masz 6 miesięcy na podjęcie decyzji, co zrobić z pozostałymi 75%. Do wyboru masz:
- kupno annuity – co pozwala na otrzymywanie regularnych wypłat.
- przeznaczenie reszty pieniędzy na inwestycję w fundusze, które pozwalają na dokonywanie wypłat (drawdown).
Możesz też po wypłaceniu ¼ z funduszu (przypominam nieopodatkowanej) resztę także sobie wypłacić od razu– jako lump sum pod warunkiem, że masz zgromadzone nie więcej niż £ 10 000.
Możliwe, że będziesz mógł też wypłacać gotówkę z pension pot, będzie to wtedy wypłata uncrystallised funds pension lump sums.
Co ciekawe, na dobrą sprawę możesz wymieszać swoje opcje wypłaty, oczywiście jeśli Twoja umowa na to pozwala.
Niestety, emerytura też jest opodatkowana. Jeśli więc swoimi wypłatami przekroczysz limity tax- free, Twój pension provider potrąci należny podatek, zanim dostaniesz pieniądze „do ręki”.
Teraz pora na dokładniejsze objaśnienie tych wszystkich pojęć.
Annuity
To stałe, gwarantowane płatności, wpływające przez ustalony przez Ciebie czas na Twojego konto. Gdy przekroczysz wymagany wiek, zamieniasz – kupujesz za swoje oszczędności taką usługę – od swojej firmy emerytalnej lub innego dostawcy. Ofert na rynku może być wiele, i tak jak z towarem w sklepie, jedne firmy mogą proponować annuity lepszej wartości niż inne. Kwota, jaką dostaniesz zależy od:
- kwoty zgromadzonych oszczędności
- twojego wieku i płci
- przewidywanej długości życia
- odsetek
- stanu Twojego zdrowia.
Zawsze dopytaj się, co annuity ma w ofercie. Niektóre bowiem pozwalają na wypłaty tylko przez 10 lat, niektóre na tak długo, jak żyjesz, inne będą wypłacać emeryturę Twojemu partnerowi po Twojej śmierci. Zanim więc dokonasz wyboru, upewnij się, co kupujesz, bo potem nie będzie można już zmienić decyzji.
Drawdown fund
To fundusze, pozwalające dokonywać wypłat. Pozostałe środki są zaś inwestowane, by pieniądze cały czas pracowały dla Ciebie. Żeby nie było zbyt prosto, drawdown fund mogą być
-capped drawn fund
Fundusze te można było założyć przed 6 kwietnia 2015r, czyli jeśli nie masz jeszcze prywatnego funduszu emerytalnego, to masz teraz tylko jedną opcję w ramach drawdown fund (o czym poniżej). Czym się charakteryzuje capped drawn fund? Pozwala on na inwestowanie pieniędzy, z możliwością dokonywania wpłat i wypłat, z limitem odgórnie ustalonym przez pension provider. Limit ten może być zmieniany co 3 lata, do czasu, gdy osiągniesz 75 lat. Od tego momentu rewizja limitów wypłat będzie następować co roku.
-flexi-access drawdown fund
Pozwalają one na
- elastyczne, pozbawione limitów wypłaty, są one jednak obciążone opłatą
- kupno krótkoterminowej annuity – regularnych „pensji”, trwający maksymalnie do 5 lat
- dokonywanie wpłat – jeśli przekroczą one poziom £ 10 000 w ciągu roku, konieczny będzie do zapłacenia podatek
Jeśli jesteś posiadaczem capped drawn fund, możesz prosić o jego przekształcenie na flexi-access drawn fund.
Lump sum
Jest to prawnie ustalona kwota, którą możesz wypłacić z funduszu emerytalnego bez opodatkowania. Zazwyczaj jest to 25 % wartości pension pot. Inna nazwa tej wolnej od podatku wypłaty to “tax-free cash” lub „cash lump sum”.
Uncrystallised funds pension lump sums
Ta opcja wypłat oznacza po prostu możliwość wypłat gotówkowych. Pozwala ona na dowolne wypłaty. Każdorazowo przy pobraniu oszczędności (przed osiągnięciem 75 roku życia) 25 % jest zwolnione z podatku, zaś pozostała kwota zostanie dodana do Twojego przychodu i będzie opodatkowana. Wypłaty mogą być obciążone opłatami, pension provider może też ustanowić limit dozwolonej liczby wypłat w roku. Przy wyborze tej opcji trzeba brać pod uwagę, że nie przewiduje ona inwestowania funduszu emerytalnego, gdy już zaczniesz z niego korzystać. Oznacza to, że jego wartość będzie tylko spadać, bo obniżać ją będą inflacja, kolejne wypłaty i prowizje.
Ochrona pieniędzy
Firmy emerytalne muszą być pod nadzorem finansowym, co oznacza, że to Twoje pieniądze są chronione. Firmy zapewniające Personal pension muszą być zarejestrowane w Financial Conduct Authority (FCA), a Stakeholder pensions w Pensions Regulator.
Skontaktuj się z FCA także w przypadku, gdy podejrzewasz, że Twój pension provider złamał prawo. Gdy chcesz złożyć skargę, zgłoś się do Pensions Ombudsman.
A co się stanie z pieniędzmi po mojej śmierci?
To zależy od tego, jaką masz umowę ze swoim pension provider i jaką opcję wypłat emerytalnych wybierzesz. Jeśli wybrałeś opcję flexi-access drawdown, to możesz wyznaczyć swojego spadkobiercę, który odziedziczy pozostałe środki z Twojego funduszu emerytalnego. Generalnie jednak dopytaj pension provider, jakie opcje dziedziczenia przewiduje dla Twojego funduszu.
Czy mogę zabrać pieniądze ze sobą do Polski?
Z prywatnej emerytury możesz korzystać bez względu na to, gdzie jesteś. Choć nie oznacza to, że pójdzie ona za Tobą. Niektórzy pension provider wypłacają ją tylko na angielskie konto. Inni natomiast pozwalają na transfer składek, także do Polski – podobnie jak w przypadku workplace pension. Upewnij się jednak w swojej umowie, jakie warunki musisz spełnić, by tak się stało.
Jeśli chcesz dokonać transferu poza granicę UK, to w grę wchodzą tylko konta emerytalne – Indywidualne Konto Emerytalne ( IKE ) czy Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) – czyli polskie opowiedniki personal pension. Najpierw musisz się upewnić, że twoje polskie konto emerytalne zostanie uznane przez angielskiego pension provider za „recognised overseas pension scheme” – czyli, że uzna, że jest to nieangielskie konto, które ma zabezpieczyć Cię na emeryturze. Jeśli nie, instytucja emerytalna może odmówić transferu lub będzie trzeba przy transferze zapłacić 40 (!) % podatku.
Jeśli interesuje Cię zabranie oszczędności emerytalnych z pracy do ojczyzny, to konieczne będzie wypełnienie formularza APSS 263. Na szczęście nie jest długi, wystarczy, że podasz w nim swoje dane (imię, nazwisko, data urodzenia, podstawowy adres – a jeśli nie jest to adres brytyjski to ostatni adres w UK, datę opuszczenia UK) i dane konta emerytalnego, na jakie chcesz dokonać transferu.
Jeśli nie będziesz mógł dokonać transferu oszczędności do Polski, najwcześniej będziesz mógł je wypłacić w wieku 55 lat. Najlepiej będzie dowiedzieć się od pension provider, jakie opcje są możliwe, jeśli chce się skorzystać ze zgromadzonych oszczędności, nie będąc w UK. A jeśli planujesz wyjechać, zanim osiągniesz wiek emerytalny, dopytaj się co z Twoim kontem Personal Pension. Możliwe, że będziesz mógł nadal dokonywać wpłat, ale oczywiście zależeć to będzie od pension provider i opcji, jakie przewiduje Twoja umowa.
I tak przedstawia się sprawa gromadzenia środków na prywatną emeryturę. Szczególnie przydatna jest ona dla osób samozatrudnionych czy prowadzących własne firmy, gdyż jest to właściwie jedyne źródło przychodów emerytalnych poza State pension. Nawet, jeśli myślisz o powrocie do Polski, to dodatkowe oszczędności zapewnią Ci wyższy standard życia – gdziekolwiek będziesz.
Ciekawa jestem Waszego zdania – czy macie już personal pension, jakie były Wasze doświadczenia w szukaniu pension provider? Jeśli jednak nie myśleliście za dużo o swojej emeryturze, to w następnym artykule opiszę, jak można się do tego przygotować, by zapewnić sobie jak najspokojniejsze (czytaj najbogatsze:) życie na starość.
