Życie bywa nieprzewidywalne i nieraz niestety może zaskoczyć w ten negatywny sposób. Każdego dnia może nagle okazać się, że z powodu wypadku lub wykrytej choroby nie będziesz zdolny do pracy. Na szczęście rząd chroni swoich rezydentów w tak trudnych sytuacjach i oferuje różnego rodzaju zasiłki, które są w stanie pomóc potrzebującym osobom w powrocie do normalnego codziennego życia.
Czym jest Employment and Support Allowance (ESA)?
Employment and Support Allowance (ESA) to zasiłek skierowany dla osób, które z powodu długotrwałej choroby lub niepełnosprawności nie są w stanie podjąć pracy. Większość tego typu zasiłków została jakiś czas temu zastąpiona Universal Credit (UC), w tym po części ESA. Program ten dzieli się na 2 typy, z czego pierwszy, czyli Income-related ESA został zlikwidowany na rzecz UC i nie można już o niego wnioskować. Pozostała już tylko garstka osób, które nadal otrzymują to świadczenie, ponieważ były zapisane do niego już dawno temu, ale w ciągu kilku lat wszystkie wypłaty będą zastąpione wcześniej wspomnianym Universal Credit. Drugim rodzajem Employment and Support Allowance, który nadal funkcjonuje jest tzw. New Style ESA. Nie jest to jednak tylko i wyłącznie otrzymywanie pieniędzy na konto – z New Style ESA wiąże się nieco skomplikowany proces, który zaraz szczegółowo wyjaśnimy
Kto może ubiegać się o New Style Employment and Support Allowance?
Zanim przejdziemy do wyjaśniania działania New Style Employment and Support Allowance, przyjrzymy się dokładnym warunkom jakie trzeba spełnić, aby wniosek o świadczenie został rozpatrzony pozytywnie. Najważniejszym jest oczywiście bycie niezdolnym do pracy – musi ocenić twój przypadek i potwierdzić, że twoja sytuacja uniemożliwia Ci podjęcie pracy. Po drugie, w odróżnieniu do Universal Credit, w przypadku tego zasiłku ważne są składki National Insurance (NIC). Twój rekord składkowy musi być wystarczająco uzupełniony przez ostatnie 2 do 3 lat. Pamiętaj również, że liczą się National Insurance Credits, które są przyznawane w uzasadnionych sytuacjach. Ostatnim warunkiem jest wiek – aby pobierać New Style ESA trzeba mieć więcej niż 16 lat i być poniżej wieku emerytalnego.
Jak widzisz, możliwość otrzymania świadczenia Employment and Support Allowance jest bardzo dużym argumentem za tym, żeby dbać o swój rekord składkowy. Warto jest odprowadzać składki nawet jeśli nie pracujesz i nie masz takiego obowiązku (w tym przypadku Class 3 NIC) oraz ubiegać się o kredyty składkowe kiedy tylko się da. Nieuzupełniony rekord składkowy może skutkować odrzuceniem wniosku o ESA, a tym samym zostaniem bez potrzebnych środków na życie. To samo dotyczy osób samozatrudnionych – jeśli zarabiasz mniej niż £6,725 nie masz obowiązku odprowadzania składek NIC, ale zdecydowanie warto jest to rozważyć.
Nawet pomijając temat Employment and Support Allowance, bardzo ważny jest fakt, że uzupełniony rekord składkowy zwiększa twoją emeryturę.
Na czym polega uczestnictwo w programie Employment and Support Allowance?
Jak wcześniej wspomnieliśmy, Employment and Support Allowance to nie tylko otrzymywanie świadczenia, ale cała procedura, przez którą trzeba przejść. Dzieli się ona na 2 etapy – Faza oceny oraz członkostwo w jednej z dwóch grup. Pierwszy etap to tzw. Assessment Phase, czyli okres, w którym oceniana będzie twoja zdolność do pracy. Trwa on do 13 tygodni (w niektórych przypadkach może trwać dłużej, jeśli są opóźnienia) i podczas całego tego czasu, co tydzień będzie Ci wypłacane świadczenie w wysokości £92.05 (lub £72.90 jeśli masz mniej niż 25 lat).
Assessment phase
Kiedy zawnioskujesz o świadczenie Employment and Support Allowance, twoje zgłoszenie zostanie poddane do akceptacji w Jobcentre Plus, który jest częścią Department of Work and Pensions (DWP). Jeśli spełnisz podstawowe warunki, zostaniesz przyjęty i zaczniesz otrzymywać świadczenie. Na początku będziesz musiał wypełnić formularz UC50, w którym szczegółowo opiszesz swój stan zdrowia oraz jego wpływ na codzienne funkcjonowanie. Załączysz do niego również wszystkie dokumenty, które potwierdzają opisane przez ciebie dolegliwości, czyli zaświadczenia lekarskie, wyniki badań, plany leczenia itd.. Jeśli taka dokumentacja wystarczy, lekarz oceniający może skierować Cię od razu do następnego etapu. W innym wypadku możesz zostać poproszony o dodatkowe spotkanie oceniające, często odbywające się online lub przez telefon.
Przydzielenie do jednej z dwóch grup – WRAG lub Support Group
Podczas oceny twojej zdolności do pracy lekarz decyduje, do której grupy Cię skierować. To od niej będzie zależało jaki będzie zakres twoich obowiązków oraz ile pieniędzy będziesz dostawać. Niezależnie od grupy, tak jak podczas Assessment Phase, przyznawane Ci będą kredyty składkowe.
Work-Related Activity Group (WRAG)
Jeśli zostaniesz przydzielony do tej grupy, oznacza to, że lekarz uznał, że twoja zdolność do pracy jest ograniczona, ale jesteś w stanie podjąć działania przygotowujące do powrotu do pracy. Uczestnictwo w takich zajęciach jest obowiązkowe i odmowa współpracy może skutkować zmniejszeniem twojego świadczenia lub w skrajnych przypadkach całkowitym jego odebraniem. W praktyce work-related activities są poprostu konsultacjami z coachem zawodowym odbywającymi się co jakiś czas, głównie online. Na takich spotkaniach omawiana jest twoja sytuacja, perspektywa na przyszłość i cele zawodowe. Coach może zaproponować Ci warsztaty, szkolenia lub inne formy wsparcia, które mają pomóc Ci jak najszybciej wrócić do zawodu. Kiedy takowe będą proponowane, a Ty będziesz za każdym razem będziesz odmawiać, może to zostać potraktowane jako nie stosowanie się do obowiązków, a co za tym idzie, może wzrosnąć ryzyko obniżenia świadczenia. Kwota, jaką będziesz dostawać będąc członkiem Work-Related Activity Group wynosi £92.05 tygodniowo i będzie wypłacane przez maksymalnie 12 miesięcy. Wynika to z założenia WRAG – do tej grupy trafiają osoby, które mają szansę na wyzdrowienie w ciągu roku. Jeśli rokowania wykażą, że szansa na powrót do zdrowia jest, ale w dłuższej perspektywie, na przykład 2 lat, bardziej prawdopodobne jest, że lekarz skieruje taką osobę do Support Group z terminem ponownej oceny za np. 12 miesięcy.
Więcej szczegółów na temat work-related activities możesz przeczytać na stronie Citizens Advice.
Support group
Druga grupa jest skierowana do osób, które na razie nie mają szansy na wyzdrowienie w ciągu 12 miesięcy lub tych, które zbliżają się do końca życia. Członkowie są zwolnieni z obowiązku podejmowania aktywności, które miałyby na celu pomóc im w powrocie do pracy, ponieważ na razie nie ma takiej potrzeby. Jeśli jednak chciałyby uczestniczyć w spotkaniach, mają do tego prawo i mogą się zgłosić do Jobcentre Plus na umówienie konsultacji. Wypłacane świadczenie jest w tym przypadku większe, ponieważ wynosi £140.55 tygodniowo, bez konkretnego limitu czasowego.
Ponowna ocena
Z reguły, oceniając zdolność do pracy, lekarz również zapisuje termin ponownej oceny (reasessment). Odbywa się ona dokładanie tak samo jak pierwsza, i na jej podstawie oceniający kolejny raz decyduje, na jakich zasadach będziesz otrzymywał świadczenie. Może to być np. przeniesienie z jednej grupy do drugiej lub całkowite zwolnienie z otrzymywania świadczenia.
Ponowna ocena może się również zdarzyć wcześniej, jeśli zdarzy się jedna z poniżej wymienionych sytuacji:
- Sam zgłosisz, że twój stan zdrowia się zmienił – na przykład się pogorszył i uważasz, że powinieneś trafić do Support Group;
- Pracownik zgłosi wątpliwość – choć takie sytuacje są bardzo rzadkie, może się zdarzyć, że ktoś z Jobcentre Plus lub twój coach zawodowy uzna, że twój stan zdrowia się poprawił i zgłosi, że powinna zostać przeprowadzona ponowna ocena
Employment and Support Allowance a Universal Credit
Jeśli jesteś zapisany do Employment and Support Allowance i regularnie pobierasz świadczenia, nie ma żadnych przeciwwskazań, aby wnioskować o Universal Credit – oczywiście jeśli spełniasz warunki. Oba zasiłki można pobierać jednocześnie, z uwagą na to, że wysokość UC będzie zmniejszona o kwotę ESA.
Podsumowanie
Employment and Support Allowance jest bardzo ważnym zasiłkiem, który może pomóc wielu osobom z różnych powodów niezdolnym do pracy. Jeśli przydarzył Ci się wypadek lub wykryto u Ciebie chorobę i z tego powodu nie jesteś w stanie pracować, koniecznie zgłoś się do Jobcentre Plus. Pamiętaj przy tym, że warunkiem otrzymania świadczenia jest uzupełniony rekord składkowy, dlatego niezależnie od twojej sytuacji, warto odprowadzać składki NIC lub wnioskować o kredyty.